System „Edukacja Przez Ruch” realizowany w klasach 0-3 i grupach przedszkolnych

„Edukacja przez ruch” – to system form i metod kształcenia oraz terapii opracowany przez Dorotę Dziamską , który wykorzystuje naturalny, spontaniczny ruch organizmu w procesie jego rozwoju. Człowiek rusza się, a więc przez ruch uaktywnia zmysły, dzięki którym poznaje otaczający go świat. Istotą tych zajęć jest stwarzanie dziecku sytuacji edukacyjnych, w których w miarę swoich możliwości osiągnie ono optymalny poziom rozwoju intelektualnego, społecznego , emocjonalnego i fizycznego. Narzędziem edukacji przez ruch jest tzw. koło integracji sensorycznej, czyli koło zintegrowanego ruchu organizmu. Integracja sensoryczna jest  podstawą holistycznych systemów edukacyjnych rozumiana jako spójność podejmowanych czynności lub proporcja w aktywizowaniu zmysłów.

Spójność wykonywanych czynności – to współwykonywanie, jednoczesność (dzieci podczas zajęć patrzą , słuchają, kreślą , chodzą , dotykają). Według tej metody zintegrowany sposób uczenia się organizmu zapewnia tylko ruch. Ruch wzmacnia koncentrację bo prowadzi do dotlenia mózgu. Bez ruch nie mogą pracować zmysły i nie ma możliwości aby w momencie ruchu nie pracowały zmysły. Podczas zajęć ruch powinien być zaplanowany, rytmiczny, dopełniony muzyką lub z niej wyprowadzony. Zintegrowany ruch różnych części ciała prowadzi do powstania pracy plastycznej. W systemie tym dzieci poruszają się tak, jak proponuje ich organizm. Formami tego ruchu może być klaskanie, wyrzucanie rąk, wahanie, kołysanie się w ławce, wstawanie, siadanie, krzyżowanie nóg pod stołem, rąk na ławce, stukanie palcami, kreślenie palcami po blacie różnorodnych wzorów, wędrówka palcami po kartce, zaciskanie pięści, wyrzut pięści lub dłoni w górę lub w dół, skoki, obroty, a wszystko to spontanicznie i zgodnie z potrzebą ruszania się w mniejszej lub większej przestrzeni.

Obserwacja tego ruchu przez nauczyciela staje się źródłem wielu ważnych informacji o samych dzieciach: kto z grupy jest dzieckiem kinestetycznym, kto radzi sobie z koordynacją, a kto wymaga wsparcia w tym względzie. Proponowane ćwiczenia uwzględniają możliwości motoryki dziecka oraz fizjologiczny ruch organizmu (zróżnicowanie ćwiczeń dla różnych grup wiekowych), a także rozwój społeczny dzieci (wspólnie z kolegami wykonywanie prac plastycznych). Istotnym elementem tej metody jest wykorzystanie origami oraz innych form plastycznych.   

Poprzez pracę tą metodą dziecko:

• usprawnia motorykę małą poprzez kreślenie znaków grafomotorycznych
• zdobywa umiejętność składania papieru wg zasad origami
• wzbogaca swój słownik oraz nabywa umiejętności wypowiadania się
• rozwija umiejętności współpracy w grupie
• odreagowuje stresy i niepowodzenia
• zwiększa poczucie własnej wartości
• ma okazję przeżyć sukces

 Zalety systemu:
Rytm towarzyszący ćwiczeniom ułatwia wykonywanie czynności, zwiększa ogólną koordynację ruchową, co wpływa na integrację układu sensorycznego. Ruch naprzemienny usprawnia pracę obu półkul mózgowych, zapewniając możliwość lepszego odbierania i interpretowania bodźców budujących wiedzę.

 Każde zajęcia zawierają:

1. Ćwiczenia o charakterze graficznym lub manipulacyjnym, wykonywane rytmicznie przy optymalnym ruchu ciała.

2. Swobodne działanie z wykorzystaniem różnych technik plastycznych, prowadzące do powstania karty pracy.

3. Zestawieni indywidualnych kart pracy w kartę zespołową; swobodna rozmowa na jej temat.

4. Wykorzystanie powstałej karty pracy do przemyślanej analizy, dzięki której możemy zaplanować kolejne formy działania dzieci podczas zajęć.

 Edukacja przez ruch wykorzystuje 3 podstawowe formy aktywności dzieci:

 1. Ćwiczenie  –  doskonali poszczególne funkcje organizmu, np. kreślenie, tupanie, skakanie.

2. Zabawę– zawiera kilka ćwiczeń, np. dzieci chodzą wokół stołu, kreślą rytmicznie kropki ręką lewą i prawą.

3. Grę – składa się z kilku ćwiczeń wg. określonych zasad, np. ograniczenie czasu ich wykonania.                

Zasady tworzenia zabaw:

1. Ćwiczenia powinny być wykonywane w grupie.

2. Ćwiczenia powinny być wykonywane według określonej procedury ruchu,najlepiej rytmicznie przy muzyce.

3. Zaplanowany ruch powinien być ruchem naturalnym wynikającym z potrzeby ruszania się w danej fazie rozwojowej.Ćwiczenie powinno się realizować poprzez dotyk i manipulację.

4. Wprowadzanie ćwiczenia odbywa się poprzez ruch przedstawiony przez prowadzącego zajęcia – staje się prezentacją zasad zabawy lub gry.

5. Każda rytmiczna zabawa ma określoną procedurę ruchu i sposób wzajemnych zachowań, prowadzący do powstania zabawki dydaktycznej, karty pracy, materiału lub pomocy dydaktycznej do dalszej pracy.

6. Prowadzący przygotowuje zabawy i gry: rytmiczną zabawę dydaktyczną wykorzystującą ruch wybranych części ciała (np. ręki, nogi); kinezjologiczną grę dydaktyczną wykorzystującą optymalny ruch całego ciała.

  Rodzaje ćwiczeń stosowanych w metodzie:

• graficzne ćwiczenia na wpływające na stabilizację lateralną, wykonywane na małej i wielkiej płaszczyźnie;
• graficzne ćwiczenia wpływające na synchronizację pracy mózgu, wykonywane na małej i wielkiej płaszczyźnie oburącz;
• graficzne ćwiczenia wpływające na równoważenie lateralnie, wykonywane na małej i wielkiej płaszczyźnie raz jedna raz drugą ręką;
• ćwiczenia manipulacyjne wspomagające sprawność dłoni, ręki, nogi i całego organizmu z wykorzystaniem zabawek dydaktycznych, które pomagają w uzyskaniu koncentracji;
• ćwiczenia rytmicznej manipulacji z wykorzystaniem zabawek dydaktycznych, wpływające na równoważenie lateralne organizmu;
• ćwiczenia spontanicznego ruchu całego ciała jako formy pozawerbalnej komunikacji wspomagające koncentrację i polisensoryczne poznanie.

Ćwiczenia systemu „Edukacja przez ruch” zawierają trzy elementy:

1. Jednoczesna stymulacja trzech struktur pamięci długotrwałej.

2. Aby uruchomić pamięć sposobów postępowania, dziecko rusza się w każdym ćwiczeniu według określonej procedury ruchu.

3. Mechanizmy pamięci proceduralnej uruchamiają się podczas uczenia się określonej sekwencji ruchów.

4. Dźwięk, muzyka, rytm czyli te czynniki, które wpływają na przeżycie emocjonalne danego ćwiczenia.

5. Wiedza – efekt ćwiczenia zaakceptowany przez dzieci czasami zaskakujący, przybierający najczęściej formę plastycznej impresji, staje się punktem wyjścia do ciekawych rozmów, komentarzy.

Co jest potrzebne do realizacji tego sytemu?

Kredki, kartki z bloku rysunkowego, szary papier, stoły przedszkolne, odtwarzacz CD i koniecznie dobra muzyka instrumentalna, a także odrobina fantazji, chęć obserwowania dzieci oraz oczywiście wiedza nauczycielek na temat uczenia się, wewnętrzna chęć zmiany własnego warsztatu pracy, aby wraz z dziećmi odkrywać inne formy nauki i zabawy.

 „Muzyka to okno na świat”

Nasza szkoła jest prekursorem w województwie zachodniopomorskim gry na flażolecie, od 12 prowadzona jest nauka gry na tym instrumencie w klasach 1-3 a następnie w 4-6. Od 10 lat odbywa się również nauka gry na  gitarze, dzwonkach, od pięciu lat na handchimesach, i od dwóch lat na bum bum rurki  a od tego roku na ukulele.  Nauka gry na flażolecie odbywa się od poziomu klas pierwszych i do szóstych. Prowadzona jest w oparciu o własny program nauczania do nauki gry na flażoletach „Muzyka to okno na świat”. Uczniowie naszej szkoły promują grę na flażolecie w wielu szczecińskich szkołach, podczas programów edukacyjnych, koncertów środowiskowych, warsztatów. Nauka gry na gitarze i na handchimesach odbywa się podczas zajęć pozalekcyjnych i jest adresowana do uczniów uzdolnionych muzycznie.

Wpływ na uczniów: podjęta innowacja wpływa na koordynację wzrokow-ruchowo-słuchową, rozwój społeczny- prezentacja przed publicznością, pokonywanie barier, własnych słabości, uczy dyscypliny, odpowiedzialność za siebie i za grupę. Dzieci słabsze mają możliwość osiągania sukcesu i bycia nagradzanym. Odnajdują swoje mocne strony. Dostrzegają potrzebę rozwijania swoich zdolnościi umiejętności poprzez udział w warsztatach muzycznych. Nauka gry na flażolecie jest podstawą gry na innych instrumentach. Wielu uczniów rozwija swoje pasje muzyczne grając na jambach, tarabanach, trąbkach, gitarach elektrycznych, klawikordach, perkusji. Uczniowie uczestnicząc w kółkach, próbach, koncertach, spędzają swój czas w sposób bezpieczny, rozwijają swoje zainteresowania, umiejętności. Sukcesem uczniów było nagranie płyty z kolędami, występy w Radiu PLUS i Radiu Szczecin,  Telewizji Pomerania i Telewizji Szczecin m.in. w programie „Arka”. Największą pochwałą dla umiejętności dzieci jest opinia Słuchaczy koncertów, którzy zadają  im pytanie „Czy są uczniami Szkoły Muzycznej? „

vvbvcb

Na lekcjach wychowania fizycznego w klasach 4-6 pracujemy metodą „Pedagogika cyrku”

Metoda „Pedagogika cyrku” polega na  połączeniu wykonywania cyrkowych aktywności ruchowych z pedagogicznymi treściami i celami. Nie chodzi o kształcenie artystów cyrkowych , lecz o rozwój osobowości ucznia o przekazanie i doskonalenie tzw. kompetencji kluczowych ( np. umiejętności uczenia się , skuteczna komunikacja, efektywna praca w zespole, rozwiązywanie problemów w twórczy sposób).

Pedagogika cyrku zawiera w sobie elementy: sportu terapii ruchowej, przeżywania fascynacji, uczenia, integracji i zabawy.

Wpływ na ucznia – przez zabawę różnymi przedmiotami uczeń podnosi sprawność ruchową całego ciała w zakresie szybkości ruchów ich precyzji oraz doskonali czynności manualne niezbędne podczas życia codziennego. Pedagogika  cyrku to przede wszystkim duże możliwości działania oraz różnorodność form. W cyrku każde dziecko znajdzie coś dla siebie – odrobinę teatru, sportu, plastyki, muzyki. Cyrk to świetna zabawa, sposób na nudę, gimnastyka ciała i umysłu. Dzieci na zajęciach cyrkowych nie tylko rozwijają umiejętności manualne, żonglując czy przygotowując iluzję, ale uczą się też odpowiedzialności, na przykład wspólnie budując piramidy, i wytrwałości w dążeniu do celu.